aspartat transaminaz ne demek?

Aspartat transaminaz (AST), ayrıca serum glutamik-oksaloasetik transaminaz (SGOT) olarak da bilinir, vücuttaki hücrelerin, özellikle karaciğer, kalp, kas ve beyin hücrelerinin hasarını veya hastalığını gösteren bir enzimdir. AST, amino asitlerin metabolizmasında önemli bir rol oynar ve spesifik olarak aspartat ve α-ketoglutarat arasında bir amino grubunun transferini katalize eder. Bu reaksiyon, oksaloasetat ve glutamat oluşumuyla sonuçlanır.

İşte AST hakkında daha detaylı bilgiler:

• Fonksiyonu: AST, amino asit metabolizmasının önemli bir parçasıdır. Proteinlerin parçalanması ve sentezi süreçlerinde yer alır ve enerji üretimi için gerekli olan ara maddelerin oluşumuna katkıda bulunur.

• Konum: AST esas olarak hücrelerin mitokondri ve sitoplazmasında bulunur. Kan dolaşımında düşük seviyelerde bulunur. Ancak, hücre hasarı durumunda, AST hücrelerden kana sızabilir ve kan seviyeleri yükselir.

• Klinik önemi: Kan AST seviyelerinin ölçülmesi, çeşitli hastalıkların teşhisinde ve takibinde önemli bir göstergedir. Yüksek AST seviyeleri (hiperastazemi) aşağıdaki durumlarda görülebilir:

  • Karaciğer hastalıkları: Hepatit (viral, alkolik), siroz, karaciğer kanseri gibi çeşitli karaciğer hastalıkları AST seviyelerinin yükselmesine neden olur. AST seviyeleri karaciğer hasarının derecesini göstermede yardımcı olabilir, ancak tek başına teşhis için yeterli değildir.

  • Kalp hastalıkları: Kalp krizi, kalp kası hasarını gösteren yükselmiş AST seviyelerine yol açabilir.

  • Kas hastalıkları: Kas distrofileri, miyozit gibi kas hastalıkları AST seviyelerinde yükselmeye neden olabilir.

  • Diğer durumlar: Pankreatit, böbrek hastalıkları, anemi ve bazı ilaçların yan etkileri de AST seviyelerini yükseltebilir.

• AST seviyelerinin yorumlanması: AST seviyeleri tek başına teşhis koymak için yeterli değildir. Diğer kan testleri, görüntüleme teknikleri ve klinik bulgular ile birlikte değerlendirilmelidir. AST seviyelerinin yükselmesi, altta yatan hastalığın türü ve şiddetini belirlemek için ek incelemeler gerektirir. AST'nin alanin aminotransferaz (ALT) ile birlikte değerlendirilmesi daha detaylı bilgi sağlayabilir. ALT'nin karaciğerde daha yüksek konsantrasyonda olması nedeniyle, ALT/AST oranı karaciğer hastalıklarının tiplenmesinde yardımcı olabilir.

• Normal değerler: Normal AST seviyeleri laboratuvardan laboratuvara değişebilir, ancak genellikle 8-48 U/L aralığındadır. Cinsiyet, yaş ve laboratuvar yöntemine bağlı olarak bu değerler değişebilir.

Özetle, AST, vücuttaki hücresel hasarı tespit etmek için kullanılan önemli bir biyokimyasal belirteçtir. Yüksek AST seviyeleri ciddi sağlık sorunlarını gösterebilir ve ek değerlendirmeleri gerektirir. Sonuçların doğru yorumlanması için, bir tıp uzmanına danışılması önemlidir.